آثار جهانی ثبت شده ایران در میراث جهانی یونسکو (قسمت دوم)

در پست قبلی، 10 آثار تاریخی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو را معرفی کردیم و در این پست به معرفی 11 آثار دیگر آن می پردازیم، با مپگرد همراه باشید.

مطلب مرتبط: آثار جهانی ثبت شده ایران در میراث جهانی یونسکو (قسمت اول) 

 

درباره یونسکو (UNESCO)

کنوانسیون یونسکو (UNESCO) در سال 1972 توسط سازمان ملل متحد برای معرفی و حفاظت از میراث طبیعی و فرهنگی هر کشور، تصویب شد. تا الان 180 کشور جهان این کنوانسیون جهانی را امضا کرده اند و حدود 800 سایت فرهنگی و طبیعی در فهرست میراث جهانی یونسکو (UNESCO) به ثبت رسیده است. در هر سال هر کشور دو سهمیه در ثبت میراث فرهنگی و طبیعی خود دارد، یک سهمیه در زمینه میراث فرهنگی و دیگری میراث طبیعی.

 

هر اثر پیشنهادی به یونسکو باید حداقل یکی از فاکتور های زیر را برای ثبت داشته باشد

(i) سمبلی از دست آوردی بی نظیر از نبوغ هنری بشر باشد.

(ii) نمایانگر تبادل مهمی از ارزش های بشری، در محدوده زمانی در یک بخش فرهنگی جهان، از لحاظ پیشرفت در معماری یا فناوری، هنرهای اصیل، برنامه ریزی شهری یا طراحی چشم انداز باشد.

(iii)  مثالی بی همتا از یک سنت فرهنگی یا تمدن زنده یا قدیمی باشد.

(iv) نمونه ای خاص از یک نوع بنا یا مجموعه معماری یا فناوری یا منظره ای که مراحلی از زندگی انسان را نشان بدهد.

(v) نمونه خاص از یک سکونتگاه سنتی بشر، که حاوی یک یا چند تمدن باشد و در طول زمان تغییر نکرده باشد.

(vi) سمبل فرهنگی یا هنری از افکار و عقاید ادبی یا سنن زندگی گذشتگان باشد و دارای ارزش بالای جهانی باشد.

(vii) حاوی پدیده های طبیعی عالی یا مناطق زیبای طبیعی استثنایی باشد که ارزش زیبایی شناسی داشته باشد.

(viii) نمونه های برجسته از فرآیندهای زمین شناسی در فرم های زمین شناسی و ریخت شناسی زمین باشد.

 

آثار جهانی ثبت شده ایران در یونسکو در سال  2010 (1389 شمسی)

بازار تبریز

بازار تبریز

بازار تبریز یکی از بزرگ ترین و مهم ترین بازارهای سرپوشیده ایران و قاره آسیا است. این بازار حدود یک کیلومتر مربع مساحت دارد و از بازارچه ‌ها، تیمچه ‌ها، سراها و کاروانسرا های زیادی ساخته شده ‌است.

 

فاکتورهایی که باعث شد بازار تبریز در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شود

(ii) بازار تبریز یکی از مهم ترین مراکز تجارت بین المللی و فرهنگی در جهان، بین قرن های 12 تا 18 بوده است. بازار تبریز یکی از پایدار ترین ساختارهای اجتماعی و اقتصادی جهان بوده است و پیچیدگی و بزرگی آن گواه بر این حقیقت است.

(iii) بازار تاریخی تبریز یکی از کامل ترین مجتمع های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و مذهبی و نشان از یک تمدن باستانی است که به لطف سیاست های اوقاف هنوز زنده است.

(iv) بازار تاریخی تبریز مثالی خاص از یک مجتمع شهری چند منظوره یکپارچه است که در آن فضاها بر اساس فعالیت های تجاری و نیازهای آن ساخته شده است.

این اثر با شماره 1346 در فهرست آثار یونسکو ثبت شده است.

 

آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیل

آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیل

مجموعه نفیس آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیل به دستور فرزندش صدرالدین موسی ساخته شد و در زمان صفویان توسط اساتید هنر آن زمان تزیین شد. این آرامگاه موزه آثار هنری و ادبی با ارزشی هم هست.

 

فاکتورهایی که باعث شد خانقاه شیخ صفی الدین اردبیل در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شود

(i) طراحی و دکوراسیون هماهنگ که در مسیر رسیدن به حرم شیخ صفی الدین به اوج خود می رسد یک مجموعه منحصر به فرد زیبایی شناسی معنوی است.

(ii) تزیینات نفیس معماری و هنری دوران ایلخانی و تیموری در این مجموعه، نشانه ای از اوج تمدن آن زمان است.

(iv) مجموعه شیخ صفی الدین نمونه برجسته ای از یک مجموعه با کاربرد اجتماعی، خیریه، فرهنگی و آموزشی و مذهبی در قرن 16 بوده است.

این اثر با شماره  1345 در فهرست آثار یونسکو ثبت شده است.

مطلب پیشنهادی: با آرامگاه های مشهور ایران آشنا شوید 

 

 

آثار جهانی ثبت شده ایران در یونسکو در سال 2011 (1390 شمسی)

باغ های ایرانی

باغ های ایرانی

باغ های ایرانی به خاطر طراحی خاص آنها مشهور شدند، این باغ ها بیشترشان هندسی هستند و ایده ساخت آنها از باغ ایرانی پاسارگاد که طراحش کوروش بزرگ بود، گرفته شده است. در زمان ساسانیان هم در جلوی کاخ‌ ها و معابد، باغ های ایرانی ساخته می شد. در سال 2011، باغ ‌های ایرانی پاسارگاد، باغ ارم، باغ چهل ‌ستون، باغ فین، باغ عباس‌آباد، باغ شازده، باغ دولت‌ آباد، باغ پهلوان ‌پور و باغ اکبریه به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدند.

 

فاکتورهایی که باعث شد باغ ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شود

(i) باغ ایرانی یک شاهکار نبوغ خلاقانه انسان است. طراحی باغ فارسی، بر اساس زاویه و نسبت هندسی، باغ را به چهار قسمت تقسیم کرده است. سیستم مهندسی آب کامل و انتخاب مناسب گیاهان محلی، باغ فارسی را بهشت زمینی در محیط بیابانی منطقه تبدیل کرده است.

(ii) باغ ایرانی نمایشگاه مهم تبادل ارزش های انسانی و الگویی برای طراحی باغ های کشورهای عربی و حتی اروپایی بوده است. هندسه و تقارن معماری همراه با سیستم مدیریت آب پیچیده آن بی نظیر است.

(iii) باغ ایرانی سمبل سنت های فرهنگی ایران در طول 2500 سال است. در آن زمان باغ فارسی نقش مهمی در جنبه های مختلف فرهنگی و اجتماعی جامعه داشت و در کاخ ها و ساختمان های عمومی و مقبره ها و میدان ها همیشه حضور داشته است.

(iv) باغ ایرانی به عنوان باغ هندسی در جهان مشهور شده است.

(vi) باغ ایرانی با تحولات فرهنگی مانند آثار ادبی سعدی، حافظ و فردوسی در ارتباط است و الهام بخش فرش ایرانی، پارچه، نقاشی، مینیاتور و موسیقی ایرانی بوده است.

این اثر با شماره  1372 در فهرست آثار یونسکو ثبت شده است.

 

 

آثار جهانی ثبت شده ایران در یونسکو در سال  2012 (1391 شمسی)

گنبد قابوس

گنبد قابوس

گنبد قابوس بنایی تاریخی مربوط به قرن 4 هجری است که در شهر گنبد کاووس استان گلستان قرار دارد. سبک معماری بنا "شیوه رازی" است. این بنا بلندترین برج تمام آجری جهان است و بالای تپه ‌ای خاکی که حدود 15 متر از سطح زمین بلندتر است قرار دارد و در سال ۳۷۵ هجری خورشیدی در زمان  شمس المعالی قابوس بن وشمگیر و در شهر هیرکانی که پایتخت پادشاهان آن دوره بوده، ساخته شده ‌است.

 

فاکتورهایی که باعث شد  گنبد قابوس در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شود

(i) گنبد کاووس شاهکار بزرگ معماری آجری در ابتدای دوره اسلامی است.

(ii) فرم مخروطی سقف گنبد کاووس سمبلی از تبادل فرهنگی معماری بین عشایر آسیای مرکزی و تمدن ایران باستان است.

(iii) گنبد کاووس سمبل باشکوهی از تمدن زیارید (Ziyarid) در قرن 10 و 11 میلادی است و ساخت آن آغازکننده یک سنت فرهنگی در منطقه، برای ساخت آرامگاه های تاریخی به خصوص برای اهل قلم بوده است.

(iv) این بنای تاریخی یک برج یادبود اسلامی است که طراحی جدید سازه آن از پبشرفت ریاضیات و علوم در جهان اسلام در هزاره اول میلادی سخن می گوید.

این اثر با شماره  1398 در فهرست آثار یونسکو ثبت شده است.

 

مسجد جامع اصفهان

مسجد جامع اصفهان

مسجد جامع اصفهان از مهم ‌ترین و قدیمی‌ ترین بناهای مذهبی ایران است. این مسجد تاریخی با مساحت ۱۷۰ در ۱۴۰ متر در شمال شرقی اصفهان قرار دارد و قسمت ‌های مختلفی مثل گنبد نظام الملک، گنبد تاج الملک، چهار شبستان‌، مدرسه مظفری و محراب الجایتو دارد که هر کدام اثر هنر معماری اسلامی در دوره‌ ای خاص هستند.

مسجد جامع اصفهان بر روی ویرانه‌های مسجد قدیمی تری ساخته شده که اعراب ساکن قریه طهران در اصفهان در قرن دوم هجری بنا کرده بودند. مهم ‌ترین طرح های توسعه این مسجد، در دوران آل بویه و صفویه انجام شده است. مسجد جامع اصفهان ترکیبی از هنر بیزانس و کلاسیک در قالب یک بنای سنتی و اسلامی است.

 

فاکتورهایی که باعث شد مسجد جامع اصفهان در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شود

(ii) مسجد جامع اصفهان اولین ساختمان اسلامی است که چهار ایوان و حیاط طرح کاخ ساسانی در معماری مذهبی اسلامی، در آن استفاده شده است. گنبد نظام الملک آن، اولین گنبد دو پوسته اسلامی است، این دو ویژگی مسجد را در دنیای اسلام منحصر به فرد کرده است.

این اثر با شماره  1397 در فهرست آثار یونسکو ثبت شده است.

مطلب پیشنهادی: با جاذبه های گردشگری اصفهان بیشتر آشنا شوید



آثار جهانی ثبت شده ایران در یونسکو در سال 2013 (1392 شمسی)

کاخ گلستان

کاخ گلستان

کاخ گلستان مجموعه‌ ای از بناها است که در میدان ارگ تهران قرار دارد و در زمان ‌های مختلف ساخته شده ‌است. نام آن از تالار گلستان که در عمارت خروجی ‌است گرفته شده و بخشی از ارگ سلطنتی بوده است. شروع ساخت آن به زمان شاه طهماسب یکم در دوران صفویه در شهر قدیمی تهران بر می‌گردد. این کاخ در دوره قاجار بزرگ تر شد و محل زندگی شاهان قاجار شد اما در زمان پهلوی از این کاخ برای اجرای مراسم رسمی و اقامت روسای جمهور و مهمانان ویژه خارجی استفاده می‌شد.

 

فاکتورهایی که باعث شد کاخ گلستان در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شود

(ii) مجموعه کاخ گلستان یک نمونه مهم از ترکیب هنرهای فارسی و معماری با سبک های اروپایی است و در تزیینات آن از تزیینات اروپایی هم ایده گرفته شده است.

(iii) کاخ گلستان به عنوان سمبل هنر و معماری دوران قاجار شناخته شده است.

(iv) کاخ گلستان، نخستین نمونه از هنر و معماری در یک دوره بزرگ در ایران است، که در قرن 19 با شروع فرآیندهای مدرنیزاسیون، ترکیب ارزش هنری و معماری ایران باستان و  هنر و معماری غرب، یک نوع جدید از هنر و معماری را در ایران به نمایش گذاشت.

این اثر با شماره  1422 در فهرست آثار یونسکو ثبت شده است. 

مطلب پیشنهادی: کاخ های ایران را بشناسید

 

 

آثار جهانی ثبت شده ایران در یونسکو در سال 2014 (1393 شمسی)

شهر سوخته

شهر سوخته

شهر سوخته باقیمانده شهری دولتی است که در ۵۶ کیلومتری زابل و در حاشیه جاده زابل- زاهدان در استان سیستان و بلوچستان وجود دارد. این شهر که روی آبرفت‌های رودخانه هیرمند به دریاچه هامون بنا شده بود در عصر برنز تمدن جیرفت ساخته شده و ایرانیان حدود ۶۰۰۰ سال پیش در این شهر زندگی می‌کرده ‌اند. شهر سوخته که ۲۸۰ هکتار مساحت دارد پنج قسمت داشته که شامل بخش مسکونی واقع در شمال شرقی شهر سوخته، بخش‌های مرکزی، منطقه صنعتی، بناهای یادمانی و گورستان است که به صورت تپه‌های چسبیده به هم هستند. 80 هکتار از شهر سوخته، بخش مسکونی بوده است.

 

فاکتورهایی که باعث شد شهر سوخته در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شود

(ii) شهر سوخته نمایشگاهی از گذر مسکن روستایی به جامعه شهری با دستاوردهای قابل توجهی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دوره هزاره سوم میلادی است.

(iii) آثار باستانی کشف شده در شهر سوخته، نشانه پیشرفت مردمان این شهر در ساخت ظروف سنگی و فلزی و سفالی است.

(iv) شهر سوخته یک نمونه برجسته از برنامه ریزی اولیه شهری است. گورستان ها، کارگاه ها و ساختمان های آن نشان از شهری تجاری اجتماعی صنعتی است.

این اثر با شماره  1456 در فهرست آثار یونسکو ثبت شده است.

مطلب پیشنهادی: جاذبه های تاریخی ایران را بشناسید

 

 

آثار جهانی ثبت شده ایران در یونسکو در سال 2015 (1394 شمسی)

منطقه تاریخی میمند

منطقه تاریخی میمند

میمند روستایی صخره ‌ای چند هزار ساله از توابع شهرستان شهربابک در استان کرمان است. این روستای دست ساز باستانی، بدون شک از قدیمی ترین سکونتگاه ‌های انسانی در ایران است. روستای میمند دارای ۴۰۶ کیچه و ۲۵۶۰ اتاق است و مردم آن آداب و رسوم خاصی دارند و در زبان آنها هنوز از کلمات پهلوی ساسانی استفاده می‌شود.

 

فاکتورهایی که باعث شد میمند در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شود

(v) روستای میمند از نظر فرهنگی، یک جامعه کوچک خودکفا در یک دره بزرگ است و دارای یک سیستم زندگی سنتی و ییلاقی و غارنشینی در یک محیط بیابانی خشک بوده است.

این اثر با شماره 1423rev در فهرست آثار یونسکو ثبت شده است.

مطلب پیشنهادی: عجیب ترین روستاهای ایران

 

شهر باستانی شوش

شهر باستانی شوش

شهر باستانی شوش در استان خوزستان، یکی از قدیمی ‌ترین سکونتگاه‌ های کشف شده جهان است که ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد ساخته شده است. شوش از مهمترین و باشکوه‌ ترین شهرهای باستانی ایران و جهان است و فعالیت‌های باستان شناسی در آن هنوز ادامه دارد. شهر باستانی شوش روزگاری مرکز برخورد دو تمدن مهم بوده ‌است.

 

فاکتورهایی که باعث شد شوش  در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شود

(i) شوش یکی از محدود سایت های باستانی در خاور میانه است که در آن دو تحول بزرگ اجتماعی و فرهنگی شکل گرفت، توسعه دولت و شهرنشینی. شوش هنوز هم دارای آثاری مهم برای درک بهتر بلوغ اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی پیچیده آن زمان است.

(ii) پیشرفت تاسیسات شهری و بین شهری شوش، از تبادلات بازرگانی و مبادلات فرهنگی بین تمدن های بین النهرین و ایلام بدست آمده است. شوش، نقطه کانون برخورد فرهنگ عشایری و شهری هم بوده است.

(iii) باقی مانده های شهر شوش نشان از تمدن های باستانی های متوالی در طول بیش از 6000 سال از قرن 5 تا 13 میلادی در این شهر است.

(iv) شوش نمونه برتر تعاملات و توسعه شهری ایلامی و پایتخت اداری امپراتوری هخامنشی، یک نمونه جدید از معماری تشریفاتی بود.

این اثر با شماره  1455 در فهرست آثار یونسکو ثبت شده است.

 

 

آثار جهانی ثبت شده ایران در یونسکو در سال 2016 (1395 شمسی)

قنات های فارسی

قنات های فارسی

این ۱۱ قنات شامل قنات قصبه گناباد، قنات بلده فردوس، قنات‌های حسن‌آباد مهریز و زارچ یزد، قنات ابراهیم‌ آباد اراک، قنات مزدآباد میمه و قنات وزوان میمه اصفهان، قنات دو طبقه اردستان، قنات جوپار، قنات اکبرآباد و قنات قاسم‌ آباد بروات در کرمان است. این قنات های ایرانی، عمیق ‌ترین، طولانی ‌ترین و قدیمی ترین قنات های جهان هستند و قدمت آنها بین ۲۵۰۰ تا ۲۰۰ سال است.

فاکتورهایی که باعث شد قنات های فارسی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شود

(iii) سیستم مدیریت عمومی سنتی آن، که آب را عادلانه و یکنواخت پخش می کند.

(iv) این قنات ها نشانه ای از سنت های فرهنگی و تمدن بی نظیر آن زمان در مناطق بیابانی است.

این اثر با شماره  1506 در فهرست آثار یونسکو ثبت شده است.

 

کویر لوت

کویر لوت

کویر لوت اولین اثر طبیعی ایران است که در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو ثبت ‌شده است و گرم ‌ترین نقطه زمین شناخته شده است، کویر لوت در سال 2005 با دمای 70.7 درجه سانتی‌گراد، رکورد گرم‌ ترین دمای ثبت شده زمین را داشت. باستان شناسان تمدن 5000 ساله را در کنار کویر لوت کشف کرده اند، همینطور 3000 اثر تاریخی، که از جمله این کشف ها می‌ توان به درفش پنج هزار ساله شهداد اشاره کرد که قدیمی‌ ترین درفش جهان است.

 

فاکتورهایی که باعث شد کویر لوت در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شود

(vii) کویر لوت دارای پدیده های طبیعی عالی و مناطق زیبای طبیعی خاص است.

(viii) کویر لوت نمونه هایی تماشایی از فرم های زمین شناسی خاص، مثل پشته عظیم راه راه و بیابان سنگی گسترده دارد، که یک نمونه استثنایی از فرآیند های زمین شناسی است.

این اثر با شماره  1505 در فهرست آثار یونسکو ثبت شده است.

مطلب پیشنهادی: برترین های ایران را بشناسید

 

به این مطلب امتیاز دهید
(1 امتیاز)
آثار جهانی ثبت شده ایران در میراث جهانی یونسکو (قسمت دوم) - 5.0 out of 5 based on 1 vote

بنر فروشگاه اکسسوری سفر مپگرد 2

فرم خبرنامه
برای اطلاع از تخفیف ها و آخرین مطالب مپگرد در خبرنامه عضو شوید
کانال تلگرام مپگرد
نظری داری؟

از پر شدن تمامی موارد ستاره‌دار (*) مطمئن شوید. کد HTML مجاز نیست.