طشت گذاری در آذربایجان و اردبیل
در شهرهای آذربایجان و اردبیل دو رسم خاص وجود دارد به نام "طشت گذاری" و دسته های "شاخسی، واخسی" که طبق سنت، هر سال از دهه آخر ذیحجه، شروع می شوند.
دسته‌های عزاداری "شاخسی، واخسی" به این شکل هستند که از چند روز قبل از شروع ماه محرم، شب‌ها در مسجد ها و حسینیه‌ها جمع می شوند و در صف‌هایی طولانی و زنجیروار، به کوچه ها و خیابان ها می روند و مرثیه و اشعار مذهبی می خوانند.
اوج این مراسم ظهر عاشورا و بعد از پایان عزاداری ظهر عاشورا هست که عزاداران، با ذکر "شاخسی، واخسی"، مسیر طولانی رو طی می کنند و خودشان را به خیمه‌های به آتش کشیده شده (نماد خیمه‌های امام حسین و یارانش در کربلا) می رسانند و آنجا عذاداری می کنند.
"طشت گذاری" یا "طشت گردانی" هم که بیشتر جز آداب و رسوم مردم اردبیل هست در روزهای آخر ماه ذی حجه برگزار می شود و آماده شدن عزاداران برای برگزاری مراسم سوگواری را نشان می دهد. (طشت، نماد مشک سقای کربلا، نماد آب رود فراتی است که به روی امام حسین و یارانش بسته شد).
مراسم طشت گذاری به این شکل هست که اول مداحان مرثیه خوانی می کنند و مردم عزاداری می کنند و آخر مراسم، مردم طشت‌ها را بالای سر می گیرند و مسجد را دور می زنند، بعد در طشت ها آب می ریزند و مردم به طشت و آب آن دست می زنند. این رسم، نوعی بیعت با امام حسین و حمایت از عباس است.
مطلب پیشنهادی: آداب و رسوم مردم شهرهای مختلف ایران را بشناسید
فلسفه مراسم طشت گذاری
درباره فلسفه مراسم طشت گذاری دلایل زیادی وجود دارد اما بعضی ها معتقدند: با انجام این مراسم، اهمیت آب و جایگاه آن در حادثه کربلا مورد توجه قرار می‌گیرد.
براساس روایت های تاریخی، در مسیر راه کاروان کربلا قبل از رسیدن به دشت نینوا، سربازان حربن یزید ریاحی در منطقه‌ای به نام "زباله" راه را روی کاروان می بندند و امام حسین با وجود کمبود آب دستور می‌‌دهد آبهای موجود در مشک ها را در طشت ها بریزند تا هم یاران امام حسین و هم سربازان حر از آن استفاده کنند.
