15 جاذبه گردشگری برتر هند (India)

هند (India) سرزمینی پر جنب و جوش، پر از تضاد و جایی است که دو جهان سنتی و مدرن در هم می آمیزند. هند، هفتمین کشور بزرگ جهان و دومین کشور پرجمعیت است و میراثی غنی دارد که نشانه قرن ها فرهنگ ها و مذهب های مختلف است. سفر به هند، فرصتی است برای تجربه مجموعه ای از مکان های مقدس و برخوردهای معنوی.

دوست داران طبیعت، می توانند از ساحل های آفتابی، پارک های ملی باشکوه و پناهگاه های حیات وحش باشکوه لذت ببرند. با سفر به این کشور، از تاج محل (Taj Mahal) زیبا در آگرا (Agra) گرفته تا مکان های مقدس هارماندیر صاحب (Harmandir Sahib) در امریتسار (Amritsar) و مسجد مکه (Mecca Masjid) در حیدر آباد (Hyderabad) گنجینه ای معنوی، فرهنگی و تاریخی را کشف خواهید کرد. با مپگرد همراه باشید تا با بهترین دیدنی های هند آشنا شوید.

مطلب پیشنهادی: اطلاعات ضرروی درباره سفر به هند

 

تاج محل (Taj Mahal)، آگرا (Agra)

تاج محل (Taj Mahal)، آگرا (Agra)

بدون شک، شناخته شده ترین ساختمان هند (India)، تاج محل (Taj Mahal) است که مشهورترین شاهد قدرت عشق هم هست. این بنا به افتخار ممتاز مهال (Mumtaz Mahal)، همسر محبوب امپراتور شاه جهان (Shah Jahan) نام گذاری شده است. بنای ساختمان از زمان مرگ او در 1631 آغاز شد و با 20000 کارگر 22 سال طول کشید تا کامل شود. تاج محل بیش تر از مرمر سفید ساخته شده و با منبت کاری های ظریف طرح گل و سنگ ها قیمتی و نیمه قیمتی مثل یشم، لاجورد، الماس و مادر مروارید تزیین شده است. ساختمان با زیادی از عنصرهای طراحی اسلامی مثل قوس، مناره و گنبدهای پیاز شکل در کنار خطاطی های سیاه در سر در ترکیب شده است.

نکته‌ی مهم: بهترین زمان برای بازدید از تاج محل سپیده دم یا غروب است که فضا به خاطر تغییر نورها درخشان شده است. اگر امکان داشت سعی کنید بازتاب تاج محل در رودخانه جمنا (Yamuna) را ببینید.

Address: 64 Taj Road, Agra-282001

وب سایت رسمی: www.tajmahal.gov.in

 

شهر مقدس بنارس (Varanasi)

شهر مقدس بنارس (Varanasi)

یکی از مراکز زیارتی بزرگ هندوها، شهر مقدس بنارس (Varanasi) است که در کنار رود گنگ (Ganges)، یکی از مهم ترین نمادهای مذهبی قرار گرفته است. این شهر از قدیمی ترین شهرهای زنده جهان است و قدمت آن به قرن هشتم پیش از میلاد مسیح بر می گردد. دلایل زیادی برای بازدید از این شهر وجود دارد. شما می توانید محله قدیمی کنار رود گنگ را بگردید و معبد ویشوانا کاشی (Kashi Vishwanath) که در 1780 ساخته شده است را ببینید.

معبد جدید ویشوانا (Vishwanath) با هفت معبد جداگانه اش  هم جالب است. حمام کردن در رود گنگ برای هندوها اهمیت زیادی دارد برای ورود به رود گنگ که نمازگزاران در آن استحمام می کنند، مکان های زیادی به نام قات (ghat) وجود دارند که پلکانی هستند .  بنارس بیش تر از 100 قات دارد که بزرگترین آن ها قات دسشومه (Dasashvamedh Ghat) و قات عاصی (Assi Ghat) هستند (دومی در محل تلاقی رود گنگ و رود عاصی (Asi) قرار دارد و به طور ویژه ای مقدس محسوب می شود). سری به دانشگاه هندو بنارس (Banaras Hindu University) بزنید که در 1917 تاسیس شده است و به خاطر کتابخانه عظیمش با بیش تر از یک میلیون کتاب شهرت دارد. موزه بهارات کالا باهاوان (Bharat Kala Bhavan) با مجموعه های خوبی از نقاشی های مینیاتوری، مجسمه ها، نسخه های خطی برگ نخل و نمایشگاه های تاریخ محلی  هم ارزش بازدید دارد.

  

هارماندیر صاحب ( Harmandir Sahib)، معبد طلایی امریتسار (Amritsar)

هارماندیر صاحب ( Harmandir Sahib)

امریتسار (Amritsar) در 1577 توسط رام داس (Ram Das) ساخته شد و یکی از مهم ترین مرکزهای تاریخی و فرهنگی سیک ها (Sikh) است. جاذبه اصلی اینجا، هارماندیر صاحب (Harmandir Sahib) است که در 1604 بازگشایی شد و هنوز هم به نام معبد طلایی به خاطر دکوراسیون طلای خود نامیده می شود. یکی از مقدس ترین زیارتگاه های سیک ها، که هندوها و مردمی از مذهب های دیگر را هم به خود جذب می کند، با ترکیبی از سبک هندو و اسلامی ساخته شده است. قسمت مرمری پایین آن منبت کاری های طرح گل و حیوانات نقش  شده دارد، اما گنبد طلایی آن به شکل گل نیلوفر آبی است که نمادی از پاکی برای سیک هاست. زمان بازدید از هارماندیر صاحب نه تنها طراحی فوق العاده آن شما را تحت تاثیر قرار خواهد داد، بلکه فضای معنوی آن  هم بر شما تاثیر خواهد گذاشت. این فضای معنوی به خاطر صدای آواز نمازگزاران که کتاب مقدس سیک ها را می خوانند و در سراسر مجموعه می پیچد، افزایش می یابد.

Address: Golden Temple Road, Amritsar, Punjab 143006

  

شهر طلایی جیسلمر (Jaisalmer)

شهر طلایی جیسلمر (Jaisalmer)

شهر طلایی جیسلمر (Jaisalmer) به خاطر ماسه سنگ های زردی که در بسیاری از ساختمان ها به کار رفته به این اسم نامگذاری شده است. شهر طلایی جیسلمر واحه ای در تپه های شنی بیابان تار (Thar) است. این شهر زمانی یک پایگاه مرزی استراتژیک بوده است و الان پر از قصرهای پر زرق و برق قدیمی، دروازه های باشکوه و قلعه عظیم جیسلمر یا قلعه طلایی است که ساختار دلهره آور آن به قرن 12 تعلق دارد.

علاوه بر قصرها، معبدها و خانه های قدیمی خوب، دژ، 99 سنگر و دروازه های عظیم دارد که به میدان اصلی راه دارند. در آن جا شما قصر بلند هفت طبقه مهاراجه را می بینید. ساخت بنا در 1500 آغاز شد و تا قرن 19 ادامه داشت. قسمت های عمومی قصر، منطقه هایی هستند که با کاشی های ایتالیایی و چینی تزیین شده اند، درهای سنگی حکاکی شده و معبدهای جین (Jain) که متعلق به قرن 12 تا 16 هستند و با مرمر و ماسه سنگ و برگ های نخل خطاطی شده  تزیین شده و سقف های آن با رنگ روشن رنگ آمیزی شده اند. حتما از کتابخانه 1000 ساله جاین بندر (Gyan Bhandar) دیدن کنید که نسخه های خطی و آنتیک هایی از قرن 16 دارد.

  

قلعه سرخ (The Red Fort)، دهلی نو (New Delhi)

قلعه سرخ (The Red Fort)، دهلی نو (New Delhi)

این قلعه هلالی شکل که در دهلی نو (New Delhi) قرار دارد در سال 1648 توسط شاه جهان (Shah Jahan) ساخته شد و به خاطر ماسه سنگ های قرمزی که در ساختنش استفاده شده به این اسم نامگذاری شده است.

قلعه سرخ (The Red Fort) مساحتی بیش تر از دو کیلومتر مربع دارد و توسط یک خندق بزرگ احاطه شده است و از نقاط جالب آن، دو دروازه بزرگ لاهور (Lahore Gate) - ورودی اصلی قلعه - و دروازه دهلی (Delhi Gate) است که استادانه تزیین شده است و قبلا توسط امپراتور برای مراسم تشریفاتی استفاده می شد.

بخش سرگرم کننده این بازدید، چات چوک (Chatta Chowk) است، یک بازار سرپوشیده قرن 17 که در آن همه چیز از جواهر و لباس ابریشم گرفته تا سوغات و مواد غذایی می فروشند. تورهای قلعه، دید جذابی از زندگی و زمان شاه به شما خواهند داد و همینطور بازدیدی دیدنی از سالن مرمر سفید (Hall of Public Audiences) که امپراتور افراد خود را می دید. اما خودتان هم می توانید در قلعه بگردید.

نکته مهم: عصرها نمایش های صدا و نور، برای نشان دادن رویدادهای مهم تاریخ قلعه سرخ (The Red Fort) برگزار می شود، آن ها را از دست ندهید.

Address: Netaji Subhash Marg, Chandni Chowk, New Delhi, Delhi 110006

  

دروازه هند (The Gateway of India)، بمبئی (Mumbai)

دروازه هند (The Gateway of India)، بمبئی (Mumbai)

اگر به بمبئی (Mumbai) رفتید، باید دروازه هند (The Gateway of India) را ببینید. بنایی به طول 26 متر که مشرف به دریای عرب (Arabian Sea) است. این بنا به مناسبت ورود شاه جرج پنجم (King George V) و همسرش ملکه مری (Queen Mary) در 1911 ساخته شد و در سال 1924 به عنوان بلندترین ساختمان شهر، در مراسمی مجلل افتتاح شد. این بنا به طور کامل از بازالت زرد و بتن ساخته شده است و به خاطر طراحی هندی-ساراسناکی (Saracenic) خود مشهور است.

دروازه هند، در سال 1948، زمانی که هند استقلال خود را به دست آورد، شاهد رژه سربازان بریتانیایی (British) بود. امروزه، گذرگاه طاقدار دروازه هند چشم انداز زیبایی دارد که محبوب محلی ها و توریست هاست.

نکته مهم: یعد از بازدید از دروازه هند، به هتل و برج تاج محل (Taj Mahal) در نزدیکی های آن بروید و چای بنوشید. این سنت از 1903 که این هتل لوکس افتتاح شد، شروع شده است.

  

مسجد مکه (Mecca Masjid)، حیدرآباد (Hyderabad)

مسجد مکه (Mecca Masjid)، حیدرآباد (Hyderabad)

ساخت مسجد مکه (Mecca Masjid) حیدرآباد (Hyderabad)، یکی از بزرگترین مسجدهای جهان و یکی از قدیمی ترین ها در هند، در سال 1614 زمان سلطنت محمدعلی قطب شاه (Mohammed Quli Qutub Shah) شروع شد و تقریبا 80 سال طول کشید. این مسجد برای 10000 نمازگزار ظرفیت دارد و 15 قوس و ستون عظیم آن که از گرانیت سیاه ساخته شده اند، توسط 1400 گاو تا مکان ساخت و ساز کشانده شده است. آجرهای بالایی دروازه ورودی مسجد از مکه آورده شده است، به همین دلیل مسجد مکه نامیده شده است.

ویژگی های برجسته این مکان شامل دروازه ورودی، میدان بزرگ، یک حوض بزرگ ساخته دست انسان، و اتاقی که موهای حضرت محمد (ص) در آن نگه داری می شود، است. دیگر ویژگی های قابل توجه آن ، نوشته های قرآنی در بالای قوس ها و درها، سقف نفیس سالن اصلی، گچ بری های کل ساختمان مسجد، نقوش گل و گچبری های پیش ساخته در طول قوس هاست.

Address: Hyderabad, Telangana 500002

 

قلعه عامر (Amer Fort)، جیپور (Jaipur)

قلعه عامر (Amer Fort)، جیپور (Jaipur)

قلعه عامر (Amer Fort)، (گاهی به شکل (Amber) نوشته می شود)، کاخ مجللی بود که در سال 1592 توسط مهاراجه من سینگ اول (Man Singh I) ساخته شد و مدت ها پایتخت جیپور (Jaipur) بوده است. کاخ روی شیب یک کوه قرار دارد و می توان پای پیاده یا سوار بر حیوانات (فیل بهترین گزینه است) از شهر زیر آن، به قلعه رسید.

جاهای جالب آن، جالب چوک (Jaleb Chowk)، اولین میدان با فیل های حکاکی شده و معبد شیلا دوی (Shila Devi)، که به الهه جنگ تعلق دارد، هستند. تالار عمومی با دیوارهای تزیین شده و تراس های پر از میمون هم جالب هستند. تالار لذت (Sukh Niwas)، پر از گل است و کانال آب آن قبلا برای انتقال آب خنک کننده استفاده می شد. معبد پیروزی (Jai Mandir) به خاطر پنل های تزیین شده، سقف های رنگی و چشم انداز عالی اش از قصر و دریاچه زیر آن جالب است. درست بالای قلعه عامر، قلعه جایگار قرار دارد که در سال 1726 توسط جای سینگ (Jai Singh) ساخته شده است و برج های نگهبانی بلند، دیوارهای مستحکم و بزرگترین توپ چرخ دار جهان را دارد.

زمانی را صرف گردش در  شهر قدیمی جیپور کنید. دروازه های آن بازسازی شده اند و بازارها پر زرق و برق اند. کاخ شهر (City Palace) هم مجموعه ای عظیم از میدان ها، باغ ها و ساختمان هاست.

  

سواحل گوا (Goa)

سواحل گوا (Goa)

سواحل گوا (Goa) برای خود هندوها مقصد تعطیلات ساحلی است، اما اخیرا توریست ها آن را کشف کرده اند. خط ساحلی غربی گوا (Goa) رو به دریای عرب (Arabian Sea) و بسیار زیباست. با بیش تر از 60 مایل فاصله از خط ساحلی، زیباترین ساحل های جهان قرار گرفته اند که هرکدام ویژگی خاص خود را دارند. اگر به دنبال آرامش و سکوت هستید، ساحل آگوندا انتخاب مناسبی است. اما ساحل کالانگوت (Calangute) شلوغ تر و تجاری تر است. اگر در جستجوی اقامتگاه های مد روز، یوگا و چشمه های آب گرم هستید، ساحل های ماندریم (Mandrem)، مورجیم (Morjim) و آشویم (Ashwem) بین هندی های ثروتمند و غربی ها محبوب هستند. پالولوم (Palolem) هم یک ساحل محبوب دیگر و بسیار زیباست.

وقتی در گوا (Goa) هستید، از پناهگاه های حیات وحش پاوام مهاویر (Bhagwan Mahavir) دیدن کنید. این پناهگاه ها خانه انبوهی از جانداران مثل گوزن، میمون، فیل، پلنگ، ببر و پلنگ های سیاه و شاه کبری معروف هند (India) و 200 گونه پرنده است. بازدید از جزیره دیوار (Divar)  هم خالی از لطف نیست. می توانید با قایق از گوا قدیمی (Old Goa) به آنجا بروید. نقاط جذاب آن جا شامل پیداده (Piedade)، یک روستای معمولی گوایی و کلیسای بانوی مهربان ما با گچ کاری، دکوراسیون گچی باروک و محراب های جذاب و چشم اندازهای فوق العاده اطراف است.

 

مطلب پیشنهادی: برترین جاذبه های گردشگری جهان چه مکان هایی هستند؟

 

پارک ملی و پناهگاه حیات وحش پریار (Periyar)، مادورای (Madurai)

پارک ملی و پناهگاه حیات وحش پریار (Periyar)، مادورای (Madurai)

یکی از محبوب ترین جاذبه های توریستی جنوب هند، پارک ملی و پناهگاه حیات وحش پریار (Periyar) است که در اطراف دریاچه ای که در سال 1895 توسط مهندسین بریتانیایی برای آب رسانی به شهر مادورای (Madurai) ساخته شد، قرار گرفته است. این پارک زیبا که در سال 1934 تاسیس شده است، گونه های زیادی از پستانداران شامل فیل های هندی، گراز، سمور، نوعی میمون با دم شیر و بیش تر از 20 ببر بنگال دارد. تماشای پرندگان از فعالیت های محبوب این مکان است که می توانید گونه های زیادی مثل مارگردن، لک لک، ماهی خورک، هورن بیل، بوجانگای دم راکتی و انواع جالبی از پروانه ها را ببینید. بهترین راه لذت بردن از چشم انداز عالی کوهستان، سفر روی دریاچه یا جنگل گردی با یک راهنماست. دومی به شما فرصت می دهد که با گله فیل ها روبه رو شوید و دیگر گونه های حیات وحش را از برج های نگهبانی ببینید.

نکته مهم: حتما از یکی از مزارع قهوه، چای یا ادویه در آن نزدیکی بازدید کنید.

  

قلعه آگرا (Agra)

قلعه آگرا (Agra)

این قلعه یک بنای نظامی بود که در سال 1565 توسط امپراتور اکبر (Emperor Akbar) ساخته شد و شاه جهان (Shah Jahan) قسمت هایی را به آن اضافه کرد. این قلعه که به نام قلعه سرخ آگرا (Agra)  هم شناخته می شود، ترکیب جالبی از معماری هندو و اسلامی است و به فاصله دو کیلومتری از تاج محل قرار گرفته است. ورودی قلعه، دروازه عمار سینگ (Amar Singh) است که دیوار بیرونی آن کوتاه است و طراحی مارپیچی دارد تا دشمن گمراه شود. زمانی که وارد شدید، دو ساختمان بزرگ به هم پیوسته از ماسه سنگ می بینید، اکبری محال (Akbari Mahal) و جهانگیری محال (Jahangiri Mahal) که بزرگترین اقامتگاه های خصوصی مجموعه هستند. دیگر جاذبه های این محل، خاص محل (Khas Mahal) (کاخ خصوصی) با سقف مسی پر زرق و برق، باغ انگور (Anguri Bagh)، باغ مغول با فواره های زیبا و کانال های آبی و چشم اندازی که مخصوص امپراتور و همراهانش بوده است، هستند. برج هشت وجهی موسمِّن (Musamman) هم که زندان شاه جهان (Shah Jahan) تا زمان مرگش بوده است، جالب است.

Address: Rakabganj, Agra, Uttar Pradesh 282003

  

غارهای الورا (Ellora)، اورنگ آباد (Aurangabad)

غارهای الورا (Ellora)، اورنگ آباد (Aurangabad)

غارهای الورا (Ellora) معروف، در قرن های 5 تا 10 توسط راهب های بودایی، جین (Jain)، و هندو ساخته شدند. اگر از بمبئی (Mumbai)، حدود 300 کیلومتر به سمت غرب بروید، سفری تفریحی به این غارها خواهید داشت. در حال حاضر این مجموعه 34تایی از صومعه ها، عبادتگاه ها و معبدهای حکاکی شده، جزو میراث جهانی یونسکو (UNESCO) هستند. 12 تای آن ها بودایی، 17 تا هندویی و 5 تا متعلق به مذهب جین هستند که در کنار یک دیگر ساخته شده اند و نشان دهنده بردباری مذهبی در آن زمان هند (India) است.

نقاط جالب غارهای صومعه بودایی، تعدادی از زیارتگاه های کنده کاری شده بودا و قدیسان در قرن های 5 تا 7 و غار خیره کننده کارپنتر (Carpenter) است که جزو بهترین نمونه ها در هند است. غارهای هندو خیلی پیچیده تر هستند و از بالا به پایین کنده کاری شده اند، بنابراین داربست نیاز نداشته اند. در میان آن ها معبد کایلاسا (Kailasa) است که در کوه کایلاسا (Kailasa) ساخته و 200000 تن سنگ از آن بریده شده است.

  

قلعه مهرانگار (Mehrangarh)، جادهاپور (Jodhpur)

قلعه مهرانگار (Mehrangarh)، جادهاپور (Jodhpur)

قلعه مهرانگار (Mehrangarh) که به شهر قدیمی جادهاپور (Jodhpur) مشرف است، یکی از بزرگترین استحکامات هند است و در قرن 15 برای حفاظت از مردم شهر آبی (Blue City) یا (جادهاپورJodhpur فعلی) ساخته شد (به این دلیل به آن شهر آبی می گفتند چون خانه ها برای دفع گرما آبی رنگ شده بودند).

قلعه مهرانگار که در بالای یک تپه ساخته شده است، شاهکاری شگفت انگیز از ساخت و ساز است که دیوارهایی غیرقابل نفوذ دارد. دسترسی به داخل از هفت دروازه باشکوه شامل جایا پل (Jaya Pol) و فاتح پل (Fateh Pol) (که هنوز هم صدمه های توپ را بر خود دارد) امکان پذیر است. نقاط جالب آن، گشت و گذار در شبکه حیاط ها و کاخ ها و موزه ای است که آثار مربوط به مهاراجه ها را در خود دارد. زمانی را در مرکز تاریخی خود جادهاپور (Jodhpur) بگذرانید که به خاطر هشت دروازه شهر، یک برج ساعت قدیمی و بازارهایی که همه چیز، از سبزیجات و شیرینی گرفته تا ادویه و هنرهای دستی می فروشند، مشهور است.

Address: Fort Road, Jodhpur, Rajasthan 342006

  

قصر میسور (Mysore Palace)

قصر میسور (Mysore Palace)

شهر گسترده میسور (Mysore) به خاطر ترکیب مخلوط خود از معماری قدیمی استعماری قصرهای شاهانه هند و باغ های سرسبز، انتخاب خوبی برای گشت و گذار است. اگر تمایل داشته باشید خرید کنید، زمان خوبی را در بازارهای معروف ابریشم و چوب صندل خواهید گذراند. در سال 1897، این قصر سه طبقه زیبا بعد از یک آتش سوزی ویرانگر به طور کامل بازسازی شد. ویژگی های برجسته قصر میسور (Mysore Palace)، برج های مربعی و گنبدهای زیبا، سقف و ستون های تزیین شده در سالن دربار(Durbar) و عمارت کلاه فرنگی ازدواج با کاشی های کف خیره کننده، شیشه های رنگی زیبا، آثار هنری و نمایش های جواهرات هستند (در موقعیت های خاص، تخت طلا به نمایش گذاشته می شود). سعی کنید حتما یکی از نمایش های نور که هر یکشنبه و در تعطیلات برگزار می شود و کل قصر با 90000 لامپ روشن می شود را ببینید.

نکته مهم: یکی از راه های سرگرم کننده برای بازدید زمین ها و باغ های بزرگ قصر  استفاده از تورهاست که وقتی داخل باشید، رایگان است.

Address: Sayyaji Rao Road, Mysuru, Karnataka 570001

  

معبد ماهابودی (Mahabodhi Temple)، بودگایا (Bodhgaya)

معبد ماهابودی (Mahabodhi Temple)، بودگایا (Bodhgaya)

بودگایا (Bodhgaya) احتمالا مقدس ترین مکان برای بوداییان است که هر ساله هزاران بازدید کننده را به خود جذب می کند که همه می خواهند با راهبان ساکن در آن جا مراقبه کرده و دعا بخوانند. نقطه مرکزی این زیارتگاه مرکزی، معبد خیره کننده ماهابودی (Mahabodhi) است که نزدیک به نقطه ای که بودا روشنگر شد و فلسفه خود را در مورد زندگی تنظیم کرد قرار دارد. این معبد ماهابودی (Mahabodhi Temple) در قرن ششم ساخته شد و بارها ترمیم شده است و یک منار مخروطی زیبا و یک مجسمه عظیم از بودا دارد.

از دیگر نقطه جالب این مکان، درخت انجیر هندی است که از نوادگان درخت اصلی ای است که بودا پس از روشنگری، 7 روزدر آنجا مراقبه کرد. این درخت از قدیمی ترین و محترم ترین درخت های جهان است. یک ماسه سنگ قرمز آن مکان را نشانه گذاری کرده است.

Address: Bodhgaya, Bihar 824231

 

به کمک نقشه زیر می توانید قیمت هتل ها و اقامتگاه های شهرهای مختلف هند را در نواحی مختلف ببینید و با کلیک بر روی آن یکی از آنها را رزرو کنید.

Booking.com

به این مطلب امتیاز دهید
(13 امتیاز)
15 جاذبه گردشگری برتر هند (India) - 4.6 out of 5 based on 13 votes

بنر فروشگاه اکسسوری سفر مپگرد 2

فرم خبرنامه
برای اطلاع از تخفیف ها و آخرین مطالب مپگرد در خبرنامه عضو شوید
سمانه قائدی

بلاگر سفر، متخصص دیجیتال مارکتینگ و SEO

کانال تلگرام مپگرد
نظری داری؟

از پر شدن تمامی موارد ستاره‌دار (*) مطمئن شوید. کد HTML مجاز نیست.

2 نظر

  • لینک نظر محمد شابدین شنبه, 24 فروردين 1398 08:47 نظر محمد شابدین

  • لینک نظر محمدحسین میرزایی یکشنبه, 19 اسفند 1397 18:26 نظر محمدحسین میرزایی

برترین های جهان